Θά μοῦ ἐπιτρέψουν οἱ ἀδελφοί συμμοναστές νά ἀναφερθῶ σέ ἕναν κίνδυνο πού ἐλλοχεύει πολλές φορές σέ πολλούς Μοναχούς. Ἐκινδύνευσε ὁ Μοναχισμός στό παρελθόν, κινδυνεύει καί τώρα.

Ἡ πειρασμική ἐνέργεια τοῦ διαβόλου ἰσόβιο μέλημά της ἔχει πῶς νά πειράζη τόν Μοναχό μέ ποικίλους πειρασμούς, ὥστε νά καταργήσει τήν χαρισματική του ἰδιότητα πού ἔχει λάβει ἀπό τόν Θεό, βάσει τῆς ὁποίας καθίσταται «φῶς τοῖς κοσμικοῖς». Ὅταν δέν πετύχει νά τόν ρίξει μέ τούς ἐξ ἀριστερῶν πειρασμούς, πολύ συχνά καταφέρνει νά τόν ἀποδυναμώση μέ τούς ἐκ δεξιῶν. Τοῦ ἐμπνέει νά ἐπαρθῆ ὑπεράνω τῶν ταπεινοτέρων χαρισμάτων. Τοῦ δημιουργεῖ αὐτάρκεια καί ἔτσι τόν ἀποεκκλησιαστικοποιεῖ. Αὐτό δέν εἶναι δύσκολο νά τό ἐπιτύχει, ἀρκεῖ νά τοῦ ἀπολυτοποιήση τό ἀσκητικό του ἔργο, εἴτε αὐτό εἶναι ἡ νοερά προσευχή, εἴτε οἱ ἀσκήσεις τοῦ σώματος. Αὐτό εἶχε πάθει ὁ Εὐάγριος ὁ ποντικός, ὁ ὁποῖος ἐπηρεασμένος ἀπό τόν Ὠριγένη, δίδασκε ὡς Μοναχικό ἰδεῶδες τήν κάθαρση τοῦ νοός, χωρίς νά ἐνδιαφέρεται γιά τό κέντρο τοῦ ἀνθρώπου, τήν καρδιά. Δημιουργήθηκε μέσα του ἕνας ἄκρατος ὀρθολογισμός καί ἀπεδέχθη τίς πλάνες τοῦ Ὠριγένους. Ὁ Ἅγιος Μακάριος ὅμως ἦταν ἐκεῖνος πού τοποθέτησε τό κέντρο βάρους τῆς ἀσκήσεως στόν χῶρο τῆς καρδιᾶς. Ὁμοίως, ὁ Ἅγιος Μάξιμος ἀργότερα, μέ τά κεφάλαια περί ἀγάπης, ἐντοπίζει τό πρόβλημα τοῦ ἀνθρώπου, ὅπως καί τόν σκοπό τῆς ἀσκήσεως τοῦ Μοναχοῦ, στήν ἀπαλλαγή ἀπό τήν φιλαυτία, πού εἶναι ἡ ρίζα ὅλων τῶν παθῶν. Μέ ἀνάλογες ἐπισημάνσεις καί πολλοί ἄλλοι μεγάλοι ἀσκητικοί Πατέρες, ἑπόμενοι τῆς ἀποστολικῆς παραδόσεως, κατέλιπαν στήν Ἐκκλησία τήν ἀληθινή πεῖρα τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς. Μέ τόν τρόπο αὐτό διέσωσαν οἱ Πατέρες τόν Μοναχισμό ἀπό τήν αὐτονομία τῆς φιλαυτίας καί τόν «ἐπανατροχιοδότησαν» στό πνεῦμα τοῦ Ἀποστόλου Παύλου περί ἐκκλησιαστικῶν χαρισμάτων.

Δέν μποροῦμε νά ἰσχυριστοῦμε ὅτι ὁ Μοναχός, ἔστω κι ἄν ἀσκεῖται αὐστηρά καί ἄν ἀπαλάσσεται μέ τήν ἄσκηση ἀπό τά ἐπί μέρους πάθη, μπορεῖ νά ἀποτελέση ζωντανό μέλος τῆς Ἐκκλησίας, ἐάν δέν ἀπαλλαγεῖ ἀπό τό φίλαυτο πνεῦμα πού τόν χωρίζει καί ἀπό τήν Μοναχική κοινότητα μέσα στήν ὁποία ζεῖ καί κατά συνέπεια και ἀπό τήν κοινότητα τῆς Ἐκκλησίας. Εἶναι ὁ ἀρχέγονος σατανικός πειρασμός νά θέλει νά γίνη Θεός «πρό Θεοῦ, δίχα Θεοῦ καί οὐ κατά Θεόν», νά θεωθεῖ μέ μόνο τόν ἑαυτό του. Πρέπει νά ξέρουμε ἑπομένως καί νά ἀγωνιζόμαστε γι’ αὐτό, να ἀποκτήσουμε τήν ἀληθινή κοινωνία, τήν ὁποία ἐπιτυγχάνει τό πρόσωπο πού εἶναι ἀπηλαγμένο ἀπό τήν φιλαυτία και το ὁποῖο δημιουργεῖ ἀληθινή φιλανθρωπία καί ἀληθινή φιλοθεΐα. Ἡ ἀληθινή κοινωνία εἶναι κοινωνία προσώπων ἐν ἀγάπῃ, ἀπ’ ὅπου «ἐξελήλαται πᾶσα πλάνη» καί οἱ φυσικές καί νοερές δυνάμεις ἐνεργοῦν ὄχι τραυματικά, ἀλλά θεραπευτικά, λουσμένες στό φῶς τῆς θεοκοινωνίας.