«Οἱ κλη­ρι­κοί χει­ρο­το­νοῦν­ται γιά νά ὑ­πη­ρε­τοῦν καί νά δι­α­κο­νοῦν τόν λα­ό. Καί οἱ λα­ϊ­κοί ποι­μαί­νον­ται γιά τήν σω­τη­ρί­α τους. Χά­ρι­σμα ἀ­πό τόν Θε­ό εἶ­ναι τό νά ποι­μαί­νει κα­νείς, χά­ρι­σμα εἶ­ναι καί τό νά ποι­μαί­νε­ται πρός σω­τη­ρί­αν του» (Μη­τρ. Ναυπ. Ἱ­ε­ροθ.). Ὁ Ἀπ. Πέ­τρος ρυθ­μί­ζει τά πράγ­μα­τα θε­ο­πνεύ­στως: «ἕ­κα­στος κα­θώς ἔ­λα­βε χά­ρι­σμα εἰς ἑ­αυ­τούς αὐ­τό δι­α­κο­νοῦν­τες, ὡς κα­λοί οἰ­κο­νό­μοι ποι­κί­λης χά­ρι­τος Θε­οῦ» (Α’ Πέ­τρ. 4, 10).

Εἰ­δι­κώ­τε­ρα, τό λα­ϊ­κό στοι­χεῖ­ο κα­τέ­χει ση­μαν­τι­κή θέ­σι μέ­σα στήν Ἐκ­κλη­σί­α, ἡ ὁ­ποί­α εἶ­ναι οὐ­σι­ώ­δης. Ἡ θέ­σις ὅ­μως αὐ­τή ἐ­π’ οὐ­δε­νί λό­γῳ εἶ­ναι κυ­ρι­αρ­χι­κή καί ἐ­ξου­σι­α­στι­κή. Εἶ­ναι λει­τουρ­γι­κή, συμ­βάλ­λου­σα στήν εὔ­ρυθ­μη λει­τουρ­γί­α τοῦ ὅ­λου Ἐκ­κλη­σι­α­στι­κοῦ Σώ­μα­τος. Στόν χῶ­ρο τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας δέν ὑ­πάρ­χει «λα­ϊ­κή κυ­ρι­αρ­χί­α» ἤ «ὁ λα­ός στήν ἐ­ξου­σί­α». Δι­ό­τι τήν Ἐκ­κλη­σί­α τοῦ Χρι­στοῦ δέν τήν κυ­βερ­νᾶ ὁ λα­ός, μά οὔ­τε καί ὁ κλῆ­ρος, ἀλ­λά ὁ Χρι­στός, δηλ. τό Εὐ­αγ­γέ­λιο, οἱ ἱ­ε­ροί κα­νό­νες, ἡ κα­θο­λι­κή συ­νεί­δη­σις τοῦ Σώ­μα­τος.

Ὡ­στό­σο ἡ θέ­σις αὐ­τή τῶν λα­ϊ­κῶν δέν ση­μαί­νει πα­θη­τι­κό­τη­τα καί ἀ­δρά­νεια, ἀλ­λά πραγ­μά­τω­σι τοῦ σκο­ποῦ τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας, πού εἶ­ναι ἡ ἐκ­κλη­σι­α­στι­κο­ποί­η­σι τῶν με­λῶν της. Τί ση­μαί­νει ὅ­μως ἐκ­κλη­σι­α­στι­κο­ποί­η­σις τῶν λα­ϊ­κῶν; Ση­μαί­νει ἐ­νερ­γο­ποί­η­σις καί χρῆ­σις τῶν χα­ρι­σμά­των πού ἀ­πο­λαμ­βά­νουν, ὡς μέ­λη Χρι­στοῦ, ἤ­τοι α) νά ζοῦν τήν ἐν Χρι­στῷ ζω­ή, ὡς ζων­τα­νά καί ὄ­χι νε­κρά με­λη τοῦ Σώ­μα­τος, ἐ­νερ­γο­ποι­ών­τας στόν ἑ­αυ­τό τους, τό τρισ­σόν ἀ­ξί­ω­μα τοῦ Χρι­στοῦ: βα­σι­λέ­ως, ἱ­ε­ρέ­ως καί προ­φή­του, β) νά με­τέ­χουν ἔ­νερ­γῶς καί μέ αἴ­σθη­σι ψυ­χῆς στήν θ. λα­τρεί­α καί στά Μυ­στή­ρια, δε­δο­μέ­νου ὅ­τι αὐ­τά δέν τε­λοῦν­ται ἁ­πλῶς γιά τόν λα­ό ἀλ­λά καί μέ τόν λα­ό, καί γ) νά δι­α­κο­νοῦν καί νά συ­νερ­γά­ζων­ται μέ τούς ποι­μέ­νας των, μέ πνεῦ­μα ἀ­γά­πης, σε­βα­σμοῦ καί ὑ­πο­τα­γῆς: στήν δι­οί­κη­σι, τήν κα­τή­χη­σι, τήν φι­λαν­θρω­πί­α καί προ­παν­τός στήν μαρ­τυ­ρί­α τῆς πί­στε­ως καί τῆς ἀ­λη­θεί­ας. Οἱ λα­ϊ­κοί μέ βά­σι τό προ­φη­τι­κό τους χά­ρι­σμα, ἀ­πο­κτοῦν αἰ­σθη­τή­ριο ὀρ­θο­δο­ξί­ας, τό ὁ­ποῖ­ον ἐ­άν τό φυ­λά­ξουν καί τό καλ­λι­ερ­γή­σουν, ἀ­πο­βαί­νει ἀ­λάν­θα­στο, ὅ­πως ἔ­χει ἀ­πο­δεί­ξει ἡ ἐκ­κλη­σι­α­στι­κή ἱ­στο­ρί­α καί ἡ πεῖ­ρα. Ἔ­τσι ἕ­νας ζων­τα­νός ὀρ­θό­δο­ξος λα­ός, μπο­ρεῖ νά ἀ­πο­βῆ ὁ θε­μα­το­φύ­λαξ καί ὁ φρου­ρός τῆς Ὀρ­θο­δο­ξί­ας. «Ὁ φύ­λαξ τῆς Ὀρ­θο­δο­ξί­ας, τό σῶ­μα τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας, τ. ἔ. ὁ λα­ός, αὐ­τός ἐ­στί» (Δια­κήρ. Ὀρ­θοδ. Πα­τρια­ρχῶν).

Γι’ αὐ­τό τόν λό­γο δέν πρέ­πει νά πε­ρι­φρο­νῆ­ται ὁ χρι­στε­πώ­νυ­μος λα­ός, οὔ­τε νά πα­ρα­θε­ω­ρῆ­ται ἡ γνώ­μη του σέ θέ­μα­τα ἐκ­κλη­σι­α­στι­κά. Ὁ λα­ός τοῦ Θε­οῦ δέν εἶ­ναι... «πε­ζο­δρό­μιο» ἤ ἀ­με­λη­τέ­α πο­σό­της. Ἔ­χει φω­νή καί δύ­να­μι καί πρέ­πει ἡ ποι­μαί­νου­σα Ἐκ­κλη­σί­α νά τήν ὑ­πο­λο­γί­ζη.

Στό χρο­νι­κό τῆς ἐ­κλο­γῆς τοῦ Μ. Ἀ­θα­να­σί­ου, ὡς Πα­τριά­ρχου Ἀ­λε­ξαν­δρεί­ας, γρά­φον­ται τά ἑ­ξῆς: «ἅ­παν τό πλῆ­θος καί πᾶς ὁ λα­ός τῆς Κα­θο­λι­κῆς Ἐκ­κλη­σί­ας, ὥ­σπερ ἐκ μιᾶς ψυ­χῆς καί σώ­μα­τος συ­νε­λη­λυ­θό­τες ἀ­νε­βό­ων, ἔ­κρα­ζον αἰ­τοῦν­τες Ἀ­θα­νά­σιον Ἐ­πί­σκο­πον τῇ Ἐκ­κλη­σί­ᾳ. Τοῦ­το ηὔ­χον­το δη­μο­σί­ᾳ τῷ Χρι­στῷ καί τοῦ­το ἡ­μᾶς (τούς ἐ­πι­σκό­πους) ὥρ­κι­ζον ποι­εῖν, ἐ­πί ἡ­μέ­ρας καί νύ­κτας, μή­τε αὐ­τοί τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας ἀ­φι­στά­με­νοι, μή­τε ἡ­μᾶς ἐ­πι­τρέ­πον­τες ἀ­φί­στα­σθαι τού­του. Καί ἡ­μεῖς μάρ­τυ­ρες τού­του καί ἡ πό­λις πᾶ­σα καί ἡ ἐ­παρ­χί­α» (Μ. Ἀ­θαν. Ἀ­πο­λο­γη­τι­κός κα­τά Ἀ­ρεια­νῶν).

Οἱ κλη­ρι­κοί εἶ­ναι ἰ­δι­αι­τέ­ρα τά­ξις μέ­σα στό σῶ­μα τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας, ὡς φο­ρεῖς τῆς χά­ρι­τος τῆς Ἱ­ε­ρω­σύ­νης, ἡ ὁ­ποί­α -κα­τά τόν ὑ­μνη­τήν της ἅγ. Χρυ­σό­στο­μον- εἶ­ναι: «χα­ρι­σμά­των ἁ­πάν­των καί μεῖ­ζον καί πε­ρι­ε­κτι­κόν». Ἡ Ἱ­ε­ρω­σύ­νη εἶ­ναι μέ­γα χά­ρι­σμα τοῦ Ἁγ. Πνεύ­μα­τος, πού ἀ­πορ­ρέ­ει βε­βαί­ως ἀ­πό τήν αἰ­ω­νί­α Ἱ­ε­ρω­σύ­νη τοῦ Χρι­στοῦ, κα­θι­στών­τας τόν χει­ρο­το­νού­με­νον «οἰ­κο­νό­μον μυ­στη­ρί­ων Θε­οῦ καί ὄρ­γα­νον τῆς θεί­ας χά­ρι­τος».