Μέ τήν ἀ­κτη­μο­σύ­νη σάν φυ­σι­κή συ­νέ­πει­α καί συ­μπλή­ρω­ση τῆς ὑ­πα­κο­ῆς καί τῆς παρ­θε­νί­ας, ἀ­πο­κτᾶ τήν κα­θα­ρά προ­σευ­χή. "Ζη­τᾶ πρῶ­τον τήν βα­σι­λεί­α τῶν οὐ­ρα­νῶν, μή με­ρι­μνῶν εἰς τήν αὔ­ρι­ον" καί θε­ρα­πεύ­ει τήν ἀλ­λο­τρί­ω­ση πού προ­κα­λεῖ ἡ φι­λο­κτη­μο­σύ­νη καί πλου­τί­ζει εἰς Θε­όν. Γί­νε­ται "ὁ μη­δέν ἔ­χων καί τά πά­ντα κα­τέ­χων".

Ὁ πρῶ­τος ὅ­ρος ὅ­μως καί ἡ βά­ση τοῦ μο­να­χι­σμοῦ εἶ­ναι ἡ ὑ­πα­κο­ή. Μέ τήν ὑ­πα­κο­ή ὁ μο­να­χός ἐ­πι­μέ­νει στόν γε­νι­κό κα­νό­να τῆς μο­να­χι­κῆς ἀ­σκή­σε­ως "μή ἐ­μπι­στεύ­ου εἰς σε­αὐ­τόν". Κα­τα­φεύ­γει καί ρω­τᾶ τόν πνευ­μα­τι­κό του πα­τέ­ρα καί ὑ­περ­νι­κᾶ τόν πει­ρα­σμό τοῦ δι­ψύ­χου ἀν­θρώ­που, ὁ ὁ­ποῖ­ος ἐ­παμ­φο­τε­ρί­ζει στήν ἀ­νεύ­ρε­ση στα­θε­ρῆς ὁ­δοῦ τῆς πνευ­μα­τι­κῆς ζω­ῆς. Μέ αὐ­τή ἀ­πο­κτᾶ τήν γνώ­ση τοῦ θεί­ου θε­λή­μα­τος καί ἱ­κα­νοῦ­ται νά δι­α­κρί­νη τά νο­ή­μα­τα τοῦ ἐ­χθροῦ. Γι­ά νά ἐ­ξα­σκη­θῆ πα­τε­ρι­κῶς ἡ ὑ­πα­κο­ή, ἀ­πα­ραί­τη­τη προϋ­πό­θε­ση εἶ­ναι νά γί­νε­ται μέ τήν ἑ­κού­σι­α συ­γκα­τά­θε­ση τοῦ ὑ­πο­τα­κτι­κοῦ καί ὄ­χι μέ τήν ἐ­ξου­σι­α­στι­κή ἐ­πι­βο­λή τοῦ Ἡ­γου­μέ­νου, ἡ ὁ­ποί­α ἀ­πέ­χει πο­λύ ἀ­πό τήν ἀ­λη­θι­νή βί­ω­ση τῆς ὑ­πα­κο­ῆς.

Μέ τήν ὑ­πα­κο­ή στό θέ­λη­μα τοῦ Γέ­ρο­ντός του ὁ Μο­να­χός μα­θαί­νει πῶς νά ὑ­πα­κού­η στό θέ­λη­μα τοῦ Θε­οῦ, ὑ­περ­βαί­νει τό τεῖ­χος τῆς ἀ­το­μι­κό­τη­τός του, ἀ­πο­κτᾶ ἁρ­μο­νι­κά τήν τέ­λει­α ἀ­γά­πη στόν Θε­ό καί τούς ἀν­θρώ­πους, δι­ευ­ρύ­νε­ται ἡ καρ­δι­ά του ὥ­στε νά χω­ρά­η ὅ­λο τόν κό­σμο, τόν ὁ­ποῖ­ο ἐν συ­νε­χεί­ᾳ τόν ἀ­γκα­λι­ά­ζει μέ τήν προ­σευ­χή του. Κα­θί­στα­ται ἔ­τσι ἡ ὑ­πα­κο­ή μυ­στή­ρι­ο τῆς Ἐκ­κ­λη­σί­ας. Κα­νέ­νας νό­μος ἤ κα­νό­νας δέν ἰ­σχύ­ει καί δέν ἐ­νερ­γεῖ πά­νω ἀ­πό αὐ­τό τό μυ­στή­ρι­ο καί οἱ ἐ­ξα­σκοῦ­ντες αὐ­τό ἀ­πο­κτοῦν ἀ­λη­θι­νή πα­γκο­σμι­ό­τη­τα, ἀ­πο­δε­σμεύ­ο­νται ἀ­πό ὅ­λα τά κτι­στά καί φθά­νουν στήν κα­θα­ρό­τη­τα τοῦ νοῦ[1]. Ὁ π. Σω­φρό­νι­ος ἀ­να­φέ­ρει ὅ­τι ὁ Μο­να­χός μέ τήν ὑ­πα­κο­ή ἀ­πο­κτᾶ τήν κα­θα­ρό­τη­τα τοῦ νοῦ μέ τήν ὁ­ποί­α γί­νε­ται μέ­το­χος τῶν ἐ­νερ­γει­ῶν τῆς τρι­ση­λί­ου Θε­ό­τη­τος[2]. Ἡ δέ τε­λει­ό­τε­ρη μορ­φή τῆς ὑ­πα­κο­ῆς φα­νε­ρώ­νε­ται -ὅ­πως ση­μει­ώ­νει ἀλ­λοῦ- "ὅ­ταν τό πνεῦ­μα του ἄ­γε­ται ἀ­πό τήν ἐ­ντο­λή τῆς μεί­ζο­νος ἀ­γά­πης τοῦ Χρι­στοῦ, ὁ­πό­τε ἀ­πο­κτᾶ τό χά­ρι­σμα τῆς θε­ο­λο­γί­ας καί γί­νε­ται δε­κτι­κός ἀ­πο­κα­λύ­ψε­ων".

Ὅ­λα τά ἀ­νω­τέ­ρω ἰ­σχύ­ουν γι­ά ὅ­λες τίς τά­ξεις τῶν μο­να­χῶν δη­λα­δή τούς Ἐ­πι­σκό­πους, Ἡ­γου­μέ­νους, Προϊ­στα­μέ­νους καί ἁ­πλούς μο­να­χούς.

2. Ἀ­πώ­λει­α τῆς ἀ­λη­θι­νῆς ὑ­πα­κο­ῆς - πει­θαρ­χί­α

 Κα­τά τόν π. Σω­φρό­νι­ο Σα­χά­ρωφ "ἡ ἀ­πώ­λει­α τῆς ὀρ­θο­δό­ξου θε­ο­λο­γί­ας πε­ρί Προ­σώ­που - Ὑ­πο­στά­σε­ως ἀ­φεύ­κτως θά ὁ­δη­γή­σῃ εἰς τήν ἀ­πό­δο­σιν πρω­τεί­ου εἰς τό "γε­νι­κόν" ἐ­πί τοῦ "με­ρι­κοῦ", εἰς τήν ἀ­να­ζή­τη­σιν "ὑ­πέρ-προ­σω­πι­κῆς (τι­νος) ἀρ­χῆς". Ἡ ὑ­πα­κο­ή θά ἀ­παι­τῆ­ται ἤ­δη οὐ­χί ἐν σχέ­σει πρός τόν ἄν­θρω­πον - πρό­σω­πον, ἀλ­λά πρός τόν "Κα­νό­να", τόν "Νό­μον", τό "Τυ­πι­κόν", τήν "Δι­οί­κη­σιν", τόν "Θε­σμόν" κ.τ.τ." μέ ἀ­πο­τέ­λε­σμα νά χα­θῆ ἡ ὑ­ψί­στη ἔν­νοι­α τῆς ὑ­πα­κο­ῆς, ἡ πε­ρι­κλει­ο­μέ­νη εἰς τάς εὐ­αγ­γε­λι­κάς ἐ­ντο­λάς, καί εἰς τήν θέ­σιν αὐ­τῆς νά εἰ­σέλ­θη ἡ "πει­θαρ­χί­α". "Καί ἡ τε­λευ­ταί­α αὕ­τη εἶ­ναι ἀ­να­πό­φευ­κτος μέν εἰς τήν ἀ­πό κοι­νοῦ ζω­ήν τῶν ἀν­θρώ­πων, ἀλ­λά μό­νον μέ­χρι ὡ­ρι­σμέ­νου ὁ­ρί­ου. Ἡ ἀ­πώ­λει­α τῆς "προ­σω­πι­κῆς" χρι­στι­α­νι­κῆς ὑ­πα­κο­ῆς θά μεί­νῃ ἄ­νευ ἀ­ντα­μοι­βῆς, πα­ρά τάς τυ­χόν ἐ­ξω­τε­ρι­κάς ἐ­πι­τυ­χί­ας τοῦ "ὀρ­γα­νι­σμοῦ". Τήν πρα­γμα­το­ποί­η­σιν τῆς Ἐκ­κ­λη­σί­ας τοῦ Χρι­στοῦ ἐν τῇ ἱ­στο­ρί­ᾳ δέν πρέ­πει νά βλέ­πῃ τις . . . εἰς τήν ἐ­πί­τευ­ξιν ἁρ­μο­νι­κῆς δι­αρ­θρώ­σε­ως τοῦ "ὅ­λου". Ὑ­ψη­λό­τε­ρον καί τε­λει­ό­τε­ρον πα­ντός εἶ­ναι ἡ ἀ­νύ­ψω­σις τῶν πι­στῶν εἰς "μέ­τρον ἡ­λι­κί­ας τοῦ πλη­ρώ­μα­τος τοῦ Χρι­στοῦ" (Ἐ­φεσ. δ' 13) "[3].