Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Σιναΐτης ἀναφέρει χαρακτηριστικά: «Τήν ἐνέργεια τοῦ Πνεύματος τήν ὁποία λαβαμε μυστικά μέ τά Μυστήρια τήν βρίσκομε μέ δύο τρόπους: 1) Μέ τήν ἐργασία τῶν ἐντολῶν, γενικά, μέ πολύ κόπο καί χρόνο. Ὅσο ἐργαζόμαστε τίς ἐντολές τόσο φανερώτερα ἀκτινοβολεῖ ἡ χάρις πάνω μας τίς μαρμαρυγές της, 2) Μέ τήν ζωή τῆς ὑπακοῆς καί τήν συνεχῆ ἐπίκληση τοῦ Ἰησοῦ, δηλαδή μέ τήν μνήμη τοῦ Θεοῦ. Μέ τόν πρῶτο τρόπο βρίσκεται πιό ἀργά, μέ τόν δεύτερο συντομώτερα, ἄν βέβαια κανείς μάθει νά σκάβει τήν γῆ μέ κόπο καί καρτερία, ψάχνοντας γιά τόν χρυσό».

Τελικός σκοπός τῆς ζωῆς τοῦ Μοναχοῦ εἶναι ἡ Εὐχαριστία, ἡ εἰκών τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Διά τῆς μετοχῆς σ’ αὐτήν ἐπιτελεῖται ἡ κατατρόπωση τῶν δαιμόνων, ἡ κατάργηση τοῦ κράτους τῆς ἁμαρτίας καί ἡ ὑπέρβαση τοῦ θανάτου. Ὁ Μοναχισμός μέ τίς ἀσκήσεις του πρέπει νά ἀποβλέπη στήν θεία Εὐχαριστία. Οἱ ἀσκήσεις δέν εἶναι αὐτοσκοπός˙ εἶναι μέσα πρός αὐτό τόν σκοπό. Ἡ ἀσκητική τοῦ Μοναχισμοῦ φανερώνει τήν δωρεά τοῦ Θεοῦ καί στό μέτρο πού κανείς προσφέρει τόν ἑαυτό του καταυγάζεται μέσα του ἡ δωρεά. Δικό μας ἔργο, λέγει ὁ Ἅγιος Μακάριος, εἶναι νά ἀντιπαλαίουμε στήν πάλη μέ τόν Σατανά˙ νά ἀντιμαχόμαστε στίς ἐπιθέσεις του. «Τό γάρ ἐκριζῶσαι τό κακόν τοῦ Θεοῦ ἐστίν».

Χαρακτηριστικό παράδειγμα εἶναι ὁ βίος τῆς Ὁσίας Μαρίας τῆς Αἱγυπτίας. Ὅλη ἡ ἀγωνιστική της προσπάθεια ἀπέβλεπε στό νά κοινωνήση στήν θεία Εὐχαριστία. Ὁ σκοπός της ἦταν αὐτός. Τόν πέτυχε καί ἐκοιμήθη ἐν Κυρίῳ.

Ὁ Μοναχισμός, μέ τόν συγκεκριμένο τρόπο πού ζῆ μέσα στήν Εὐχαριστία καί τήν ἄσκηση, φανερώνει τόν ἐσχατολογικό χαρακτῆρα τῆς Ἐκκλησίας στόν κόσμο. Ἀπομπλεκόμενος ἀπό τά ἐφήμερα καί λειτουργῶντας κάθε μέρα τήν θ. Λειτουργία, ἑλκύει τόν κόσμο στήν βίωση τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Ἐκεῖ, μέσα σ’ αὐτόν τόν χῶρο, ὁ Μοναχός βρίσκει τήν δικαίωσή του καί μέ φανερά σημεῖα προσανατολίζει τούς πάντες πρός αὐτόν, εἴτε ἐν λόγῳ, εἴτε ἐν σιωπῇ.

Τό καθῆκον μας ἑπομένως εἶναι τεράστιο. Μέσα στόν σύγχρονο συγκρητισμό τῶν θρησκειῶν καί τήν σύγχυση πού προσφέρουν αὐτές διά τῶν μέσων ἐνημερώσεως, πρέπει νά σταθοῦμε στό ὕψος αὐτό πού ἡ παράδοση μᾶς κληροδότησε.

Ὅλα ὅσα κάνουμε σάν ἄνθρωποι, ἀρετές, ἀσκήσεις κ.λπ., μποροῦν νά βρεθοῦν καί ἔξω ἀπό τήν Ἐκκλησία σέ ἕνα βαθμό. Τό μόνο πού δέν βρίσκεται ἐκτός τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἡ θεία Εὐχαριστία, ἡ ὁποία ἁγιάζει τόν ἄνθρωπο, αἵροντάς τον πάνω ἀπό κάθε ἀνθρώπινη ἀξία καί ἀποστολή. Τίποτε ἄλλο πιό σπουδαῖο δέν ἔχει νά προσφέρει ἡ Ἐκκλησία ἀπό τήν θεία Εὐχαριστία. Ἐμεῖς, οἱ ὀρθόδοξοι Μοναχοί, σ’ αὐτό τό σημεῖο ξεχωρίζουμε ἀπό τούς μοναχούς ἄλλων ὁμολογιῶν και θρησκειῶν: ἀπό τούς δυτικούς πού ἐκκοσμίκευσαν καί κοινωνικοποίησαν τόν μοναχισμό καί ἀπό τούς ἀνατολικούς, πού μέ τίς ἀσκήσεις τους προσπαθοῦν νά καταργήσουν καί νά καταστρέψουν τήν ὀντολογική ὕπαρξη τοῦ ἀνθρώπου, ἐντάσσοντάς τον σέ μιά ἀπρόσωπη καί φανταστική κοινωνία, τό «νιρβάνα».

Ἐμεῖς, κοινωνῶντας μέ τόν Χριστό στήν θεία Εὐχαριστία, ἀπαλασσόμαστε ἀπό τά δεινά τοῦ ἀνθρωπίνου δράματος. Μέσα στήν ἕνωσή μας μέ τίς ἄκτιστες ἐνέργειες τοῦ Κυριακοῦ Σώματος ἀντλοῦμε τά ἰδιώματα τῆς ἀκτίστου θείας ζωῆς, χωρίς νά χάσουμε τήν προσωπική μας ὑπόσταση, ἡ ὁποία ἀφθαρτίζεται καί αἰωνίζεται στήν ἀτέρμονη Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.-